Doen met kinderen: be-MINE in Beringen
Wat ga je weer eens doen met kinderen? Wij zullen het je vertellen: naar de aangrijpende be-Mine in Beringen.
Doen met kinderen: be-MINE
‘Naar wat zochten ze zo diep onder de grond?’ vraagt Lucy zich hardop af, als we de indrukwekkende site van be-MINE in het Limburgse Beringen in het vizier krijgen. Naar steenkool natuurlijk, maar er was meer. Kameraadschap. Brood op de plank. En misschien ook wel een beetje avontuur.
Wasserij Sneeuwwitje – doen met kinderen
In de mooi bewaard gebleven archieven bevindt zich de kassa: hier kregen de mijnwerkers om de twee weken hun centen. Verderop ligt de monumentale badzaal. Zo’n 3500 lange, smalle kastjes herbergden de spullen van de mijnwerkers. Aan het einde van de week gingen de vuile kleren in een speciale waszak, bestemd voor wasserij Sneeuwwitje. De sprookjesprinses zal er haar werk mee gehad hebben…
‘De mijnwerkers namen hun zwarte vel onder handen met Sunlight zeep’
Onze gids toont de eindeloze rijen douchecabines waar de mijnwerkers hun zwarte vel onder handen namen met Sunlight zeep. ‘Douchegel en haarbalsem, dat kenden wij toen nog niet hoor.’ Hilariteit alom als hij vertelt hoe hij soms aan een makker in de douche naast hem vroeg om zijn rug te schrobben. ‘Maar als ik degene naast mij niet zo tof vond, dan plakte ik een washandje vol zeep tegen de muur en ging daar tegenaan schuren.’
Kanarie valt flauw – doen met kinderen
Mirtha en Lucy staan te springen om de speciale jas aan te trekken en de helm op te zetten: komt er verkleden aan te pas, dan zijn deze dames er als de kippen bij. Felix kijkt bedenkelijk, maar vindt zijn gele helm dan toch best cool. Als hij maar geen prinsessenkleren aan moet, is het al lang goed.
We nemen de witte trap naar de lampenzaal, de enige plek in de mijn waar vrouwen toegelaten waren. Het was dan ook precisiewerk, waar het leven van velen vanaf hing. Een speciale lamp was in staat te bepalen of er gas zat en het dus te gevaarlijk was om ergens te werken. Voor deze lamp er was – in de jaren ’20 en ’30 – moesten kanaries de klus klaren. Viel de kanarie flauw, dan was er gas. De pechvogel legde dan wel het loodje. Grote verontwaardiging op het gezicht van de kinderen. Dan is zo’n lamp toch beter, zeggen ze.
De buik van de aarde
‘Voor een mijnwerker aan z’n job op 800 m diepte kon beginnen, moest hij zich aanmelden.‘ legt Daniël uit. Zelf werkte hij altijd in de nachtploeg, van 22u tot 6u. De kinderen trekken grote ogen als hij vertelt dat hij na vijfentwintig jaar nog steeds tot twee à drie uur ’s nachts opblijft. ‘Zo laat zijn wij nog nooit opgebleven!’ Het lijkt hen wel wat. Had hij zich aangemeld en zijn uitrusting aangetrokken, dan nam de mijnwerker plaats in een liftkooi voor zes à acht. Die bracht hem in vijftig seconden diep in de buik van de aarde.
‘Boterhammen werden opgehangen, zodat de muizen er niet aan konden’
Wie niet claustrofobisch is aangelegd, kan ook de ondergrondse simulatie gaan bekijken. Die bevindt zich niet – zoals destijds – op 800 m diepte, maar je moet er wel een krappe trap voor afdalen. Hier wordt de oude manier van werken getoond: het met de hand kappen van de steenkool. Een loodzwaar karwei.
Melkbar – doen met kinderen
We komen er allerlei details te weten, zoals het feit dat de boterhammen aan een fijn draadje aan de balken werden opgehangen, zodat de muizen er niet aan konden. Die muizen werden voor de rest wel ongemoeid gelaten, want net als de kanaries dienden ze als alarm voor gasvorming in de mijn. ‘En de balken zijn van dennenhout’, aldus Daniël, ‘want dat kraakt voor het breekt.’ ‘Dan kunnen de mijnwerkers nog rap gaan lopen’, zucht Mirtha opgelucht.
We eindigen ons bezoek aan de mijn met een drankje in de als chalet ingerichte Melkbar. Ook die maakte ooit deel uit van de rituelen van de mijnwerkers. Elke dag kwamen ze hier bij het verlaten van de mijn verplicht een glas melk drinken. Dat was bedoeld om het stof op te lossen in hun maag.
Wij hebben geen stof in onze maag, maar wel stof tot nadenken in ons hoofd. Met lichte tegenzin trekken de kinderen hun pakken en helmen uit. Ze buigen zich over een Fanta in plaats van een glas melk. En laten het allemaal even bezinken. Dit kruipt onder de huid.
Het Mijnmuseum bevindt zich op de site van be-MINE, Koolmijnlaan 201, 3582 Beringen, www.mijnmuseum.be, www.bemine.be.
Elke eerste en derde zondag van de maand zijn er rondleidingen onder begeleiding van een gids. De rondleiding voor families moet op voorhand gereserveerd worden.
Op zoek naar meer tips om te doen met kinderen in België? Check dan: