Doen met kinderen: de scheepsliften van Strépy-Thieu
In de reeks ‘geweldige Belgische dingen om te doen met kinderen’: een bezoek aan de scheepsliften. Want ja, wij hebben de grootste scheepslift ter wereld. Voilà, het is eruit. De kolos van Strépy-Thieu staat iets buiten Mons en overbrugt zomaar even een hoogteverschil van 73 m. Niet ver daarvandaan doen ook de oude hydraulische scheepsliften nog steeds hun heldhaftige ding, waarvoor ze door Unesco beloond werden met het statuut van Werelderfgoed.
Doen met kinderen
Het Belgische industriële erfgoed neemt soms onverwachte vormen aan, bedenken we als we aan de voet van de 150 m hoge kabellift staan. Het betonnen monster ziet eruit alsof het daar per ongeluk is achtergelaten door de makers van een sciencefictionfilm. De kinderen – doorgaans niet om commentaar verlegen – staan met hun mond vol tanden te kijken. Dat dit gebouw een schip kan dragen, lijkt ineens niet meer zo ongeloofwaardig.
Typisch Belgisch
Binnen werpen we een blik op de kleurrijke machinekamer, die er al even filmisch uitziet. De lift, die werd gebouwd in 2002, slaagt erin om met behulp van twee onafhankelijke ponten een schip te verplaatsen, zodat het zijn weg kan verderzetten op een ander niveau.
Het Hellend Vlak van Ronquières (ook typisch Belgisch trouwens), dat tot dezelfde ingenieuze waterwerken van ons land behoort, doet iets gelijkaardigs: het nivelleert een hoogteverschil van 68 meter op het kanaal Brussel-Charleroi. Daarvoor kreeg het trouwens in de jaren ’70 applaus van de talloze kinderen die er schoolreisgewijs naar kwamen kijken. Mooie herinneringen!
Canal du centre – Doen met kinderen
Maar waar wij vooral benieuwd naar zijn, zijn de oude scheepsliften. Dus klauteren we aan boord van een treintje dat vertrekt voor de deur van de scheepslift van Strépy-Thieu. Op wandeltempo tuft het langs het pittoreske Canal du Centre, waar we uitstappen ter hoogte van het 19de eeuwse pand waarin de oude machinekamer zit.
In die goed bewaarde machinekamer is geen vonkje elektriciteit te bespeuren: de waterpompen geven zo van jetje dat ze helemaal in hun eentje de klus kunnen klaren. Alles werkt hier dus met waterkracht, plus een beetje menskracht. Dat is toch wel een verbluffend gegeven. ‘Echt geen enkel stopcontact?’ vraagt Felix. Nee dus.
Kapitein Francis – Doen met kinderen
We gaan aan boord van passagiersboot Scaldis, bestuurd door kapitein Francis, en varen zo het historische kanaal af. Het interieur van de Scaldis past helemaal in de jaren ’70-schoolreis-sfeer van het Belgische liftgebeuren, met veel bruin meubilair en een jolige barman die deuntjes fluit terwijl hij bittere filterkoffie serveert. Het publiek aan boord is een mix van Japanners, locals op uitstap en families met nieuwsgierige kinderen.
De vier hydraulische scheepsliften op dit kanaal zijn de enige ter wereld in hun soort die nog in werking zijn, voldoende reden voor Unesco om ze te beschermen. Onderweg krijgen we verhalen over het leven op en aan het kanaal opgedist. We passeren een mooi brugwachtershuisje. ‘Is dat een station?’ vraagt Mirtha.
Het heeft er inderdaad veel van weg. De job van brugwachter was destijds best intensief, krijgen we te horen, met zo’n 60 à 70 schepen die hier per dag passeerden. En telkens moest die draaiende brug van 3 ton open en dicht.
De guillotine – Doen met kinderen
De kinderen zijn benieuwd hoe het boven op het dek is, en nemen de trap naar boven. Ze positioneren zich vooraan op het schip, waar ze het beste zicht hebben op wat komen gaat. We naderen namelijk de hydraulische scheepslift, waar we met boot en al versast zullen worden naar het 17 m lager gelegen gedeelte van het kanaal.
Zuigpomp en lap – Doen met kinderen
Spectaculair om hier het principe van de communicerende vaten zo concreet aan het werk te zien. Ons schip komt in een bak te liggen, die verbonden is met een tweede bak, gevuld met water. De ene bak weegt 1000 ton. De andere ook, maar die heeft precies 35 cm meer water, goed voor een extra 75 ton. De zuigpomp doet z’n werk en lap, we dalen met schip en al. De zwaarste bak – met ons erin – zakt naar een niveau 17 m lager, terwijl de andere langzaam evenveel meter stijgt.
‘Het lijkt een beetje op de Eiffeltoren’, merkt Felix op, terwijl hij met grote ogen naar de 19de eeuwse ijzeren constructie kijkt. Die is nog steeds prachtig – en bijzonder ingenieus. Aan de oever staan mooie oude loodsen, waarvan je alleen maar kan hopen dat iemand ze fris nieuw leven inblaast. Over het nieuwe deel van het kanaal varen we terug naar ons vertrekpunt, bij de grote lift van Strépy. Een tochtje van de 19de naar de 21ste eeuw. Typisch Belgisch!
Kabellift van Strépy-Thieu en Canal du Centre, Rue Raymond Cordier 50, 7070 Thieu. Info: voiesdeau.hainaut.be
Meer dingen om te doen met kinderen? Lees hier:
We hebben het hele complex bezocht en zijn nu bezig met het monteren van een film.
Elke Hydraulische lift heeft een machine kamer maar we kennen de functie niet meer van deze installties.
Graag een uitleg gekend wat dat er juist gebeurt in deze machinekamers zodat er een juiste uitleg kan gegeven worde bij de beelden