Ballade 14-18
De herdenkingen rond de Eerste Wereldoorlog zijn volop aan de gang. Maar zoiets groots als een wereldoorlog uitleggen aan kinderen, hoe begin je daaraan? Het Antwerpse Middelheimmuseum steekt een handje toe, met het nagelnieuwe spel Ballade ‘14-‘18.
Middelheimmuseum
Dat neemt families mee door het openluchtmuseum aan de hand van het dagboek van een (fictief) personage dat de oorlog aan den lijve ondervond. Wij kiezen voor soldaat Jozef Eelen (‘heeft hij ook wapens?’, informeert Felix) en het jonge meisje Gertrude De Vos (‘want wij zijn ook meisjes’, motiveren Mirtha, Violet en Lucy hun keuze).
Het is oorlog
Jozef en Gertrude hebben, benevens hun dagboek, ook nog wat andere spullen achtergelaten, zoals laarsjes en een helm. Bij elk van de personages horen mooi vormgegeven opdrachtenkaarten, die je route langs de kunstwerken bepalen. Gertrude noteert in haar dagboek : ‘6 augustus 1914. Het is oorlog, zeggen ze.’ Haar vader is trambestuurder en hoorde dat de Duitsers twee dagen geleden het land zijn binnen gevallen. ‘Mama werd heel stil en bezorgd’, schrijft Gertrude, ‘alsof ze wist wat er de volgende vier jaar stond te gebeuren.’
‘Rik Wouters werd opgepakt en alsnog naar de loopgraven gestuurd’
Dit fragment leidt ons naar het werk Huiselijke Zorgen van Rik Wouters. De kunstenaar werd destijds opgeroepen om te gaan vechten, maar vluchtte naar Nederland. Daar werd hij in de kraag gevat en alsnog naar de loopgraven gestuurd. Hij schreef een pakkende brief aan Nel, zijn vrouw en muze, waarin hij haar moed inspreekt en van zijn liefde verzekert. Deksels! We zijn amper begonnen en het volwassen deel van ons reportageteam heeft al de krop in de keel.
Een clown nadoen
De kinderen krijgen een opdracht: stel dat je een brief krijgt van mama of papa die zeggen dat ze bang zijn, wat zou je dan zeggen om hen gerust te stellen? Ze filosoferen wat, gaande van ‘het komt wel goed’ tot ‘ik zou een clown nadoen’. Ok, weg krop in de keel.
Het spel brengt ons dieper het park in, tot bij het werk Beam Drop van Chris Burden. De Amerikaanse kunstenaar liet honderd metalen balken vallen vanuit een kraan op 45 meter hoogte. Toeval en zwaartekracht bepaalden hoe het werk er uit zou zien. De kinderen maken hun eigen kunstwerk van gevonden materiaal, zoals gras, pluimpjes, takken en blaadjes.
‘Met zijn hobbelige brug vertelt Ai Wei Wei iets over grenzen’
Felix laat de wind zijn compositie bepalen en verandert er verder niks aan. De meisjes nemen het liever zelf in de hand en schikken hun pluimpjes net zo lang tot ze het mooi vinden. Iets verder kronkelen ze op hun buik over de brug van de Chinese kunstenaar Ai Wei Wei, die met het hobbelige oppervlak iets wilde zeggen over de grenzen van zijn land. Het kruipt ongemakkelijk, zo’n vreemde brug, en Felix z’n zin in een militaire carrière ebt zienderogen weg.
Mika
We sluiten onze Ballade ‘14-‘18 af met een welverdiend bezoek aan het heerlijke museumcafé Mika, dat resideert op het gelijkvloers van het puik opgefriste Middelheimkasteel. Tijdens het verorberen van krakend verse broodjes met manchego praten de kinderen na over het spel. En dus ook over de Grote Oorlog, die hiermee toch weer een beetje tastbaarder geworden is.
Ballade ‘14-’18 in het Middelheimmuseum, Middelheimlaan 61 2020 Antwerpen, www.middelheimmuseum.be. Het spel is af te halen bij de balie van de museumshop.
Heb je zin in meer tips om met de kinderen op ontdekking te gaan? Neem dan zeker eens een kijkje in ons boek, België voor kinderen en hun baasjes.